umunsi .comKoreya ya Ruguru ni kimwe mu gihugu utabona ukusobanura kandi giteye amatsiko ndetse n’umuyobozi wayo utavugwaho rumwe, Kim Jong-un. Icyakora, politiki ya Koreya ya Ruguru ifite amateka maremare cyane kuruta uko Kim Jong-un yazamutse ku butegetsi mu mwaka wa 2011. Mu byukuri, Koreya ya Ruguru, nicyo gihugu cyonyine ku isi kiyobowe n’umuntu wapfuye, iyi gahunda ikaba izwi kw’izina rya “necrocracy”.
Ijambo “necrocracy” rikomoka ku magambo y’Ikigereki “necro” (yapfuye) na “kratos” (itegeko). Ahanini bivuga gahunda ya guverinoma aho ubuyobozi buriho ari umuyobozi wapfuye. Ibi bivuze ko Koreya ya Ruguru ikomeje kuyoborwa na Kim Il-sung, washinze Repubulika Iharanira Demokarasi ya Koreya (DPRK), wapfuye mu 1994.
Kim Il-sung, wavutse mu 1912, yari umuntu w’ingenzi mu mateka ya Koreya ya Ruguru. Mu Ntambara ya Kabiri y’Isi Yose, yarwanyije Abayapani bigaruriye Koreya kandi yari umuyobozi mu ntambara yo muri Koreya. Yabaye Minisitiri w’intebe wa mbere wa DPRK mu 1948 kandi akora imirimo itandukanye kugeza apfuye mu 1994. Kim Il-sung yubahwa nk’intwari y’impinduramatwara n’abaturage ba Koreya ya Ruguru mu buzima bwe bwose kandi yakunze kwitwa “Umuyobozi Ukomeye.”
Nyuma y’urupfu rwa Kim Il-sung, umuhungu we, Kim Jong-il, yamusimbuye nk’umuyobozi wa Koreya ya Ruguru nyuma y’urupfu rwa se. Ku rundi ruhande, Kim Il-sung, ntiyibagiranye. Ahubwo, yubahwaga nk’Imana, kandi ibikorwa bye byasigasiwe neza muri sosiyete ya Koreya ya Ruguru binyuze mu bisobanuro bitandukanye. Ishusho ye, igaragara kumafaranga yose ya koreya ya ruguru,n’inyubako rusange za leta noku nzibutso.
Byongeye kandi, ingengabitekerezo yitewa “juche” ya Kim Il-sung ikomeje kuba ihame ngenderwaho rya politiki ya Koreya ya Ruguru. “Juche”, ishimangira kwigira no kwanga ingaruka zose zaturuka hanze y’igihugu, ikoreshwa mu gusobanura politiki yo kwigenga ya Koreya ya Ruguru no gukurikirana intwaro za kirimbuzi.
Uyu munsi, umurage wa Kim Il-sung uracyari ingenzi cyane muri politiki ya Koreya ya Ruguru. Umwuzukuru we, Kim Jong-un, wabaye umuyobozi wa Koreya ya Ruguru nyuma ya Kim Jong-il apfuye mu 2011, yakunze kuvuga sekuru mu ruhame kandi agakoresha ishusho ya sekuru kugira ngo ashimangire ubuzimagatozi bwe.
Nubwo igitekerezo cyo gushyingiranwa gishobora kugaragara nkikidasanzwe kubantu bo hanze, ni ngombwa kumva imiterere yacyo muri Koreya ya Ruguru. Kim Il-sung ntabwo arenze umuyobozi wapfuye; afatwa nk’intwari na se n’abanyakoreya ya ruguru benshi. Guverinoma ya Koreya ya Ruguru yashoboye gukomeza ubuzimagatozi no gushyigikirwa na rubanda mu gukomeza kwibuka.
Imiryango myinshi iharanira uburenganzira bwa muntu ariko, yanenze ikoreshwa ry’ishusho n’ibitekerezo bya Kim Il-sung mu gukomeza ubutegetsi. Koreya ya Ruguru ifatwa nk’imwe mu butegetsi bukandamiza isi, aho ihohoterwa ry’uburenganzira bwa muntu rikabije ndetse no kutagira ubwisanzure bwa politiki. Kwibanda kuri “Juche” no gusenga imico ikikije Kim Il-sung byakoreshejwe mu gutsindishiriza no gucecekesha abatavuga rumwe n’ubutegetsi.
Sisitemu yo kwishyira hamwe kwa Koreya ya ruguru ni imwe mu ngero za guverinoma iyobowe n’umuyobozi wapfuye. Abari hanze bashobora gusanga gukoresha umurage wa Kim Il-sung kugirango bakomeze ubutegetsi bisa nkibitangaje, ariko ni ikintu cyingenzi muri societe ya koreya ya ruguru na politiki.kurundi ruhande, Koreya ya Ruguru ihohoterwa ry’uburenganzira bwa kiremwamuntu no kutagira ubwisanzure bwa politiki kandi bigomba gukemurwa n’umuryango mpuzamahanga.
Yanditswe na Bimenyimana Jean de Dieu Felicien
